Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng ThS. Hùng Lê – Tốt nghiệp Thạc sỹ Dinh dưỡng tại Đại học Y Hà Nội, hiện là Giảng viên, CEO & Co-Founder Công ty CP công nghệ trí tuệ nhân tạo VNA (chủ quản của công ty TNHH dịch vụ y tế VnaMedical VnaMedical.com)
Hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong quá trình bảo vệ sức khỏe của con người, ngăn ngừa bệnh và nhiễm trùng. Khi hệ thống miễn dịch của cơ thể gặp các vấn đề bất thường, điều này dẫn đến một số bệnh lý liên quan đến hệ miễn dịch và sức đề kháng.
- Hệ miễn dịch của cơ thể là gì?
Thuật ngữ “Hệ miễn dịch” (Immune System) trong tiếng Anh có nghĩa là hệ thống được hình thành từ một mạng lưới các tế bào đặc biệt, mô, các cơ quan và protein. Các yếu tố này cùng nhau hoạt động để bảo vệ con người chống lại vi khuẩn và vi sinh vật tồn tại trong cuộc sống hàng ngày. Hệ thống miễn dịch tấn công những yếu tố gây bệnh cho cơ thể con người thông qua một chuỗi các phản ứng miễn dịch.
Hệ miễn dịch của cơ thể phức tạp và nằm ở khắp các nơi trong người, bao gồm:
– Da
– Hệ thống tiêu hóa
– Tủy xương
– Amidan ở cổ họngDa
– Hạch bạch huyết
– Niêm mạc mỏng bên trong mũi, họng và bộ phận sinh dục
– Lá lách
Vai trò của hệ miễn dịch là bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm bệnh
- Vai trò
2.1. Bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm bệnh
Hệ miễn dịch là cơ chế phòng thủ tự nhiên của cơ thể. Các “kẻ xâm lược” gây bệnh bao gồm vi khuẩn, virus, ký sinh trùng và thậm chí là nấm tồn tại ở khắp mọi nơi như trong nhà, nơi làm việc và môi trường tự nhiên.
Quá trình phản ứng miễn dịch diễn ra như sau:
Bước 1: Hệ thống miễn dịch khỏe mạnh sẽ tạo ra một rào cản để ngăn chặn mầm bệnh hoặc kháng nguyên lạ xâm nhập vào cơ thể.
Bước 2: Nếu các tác nhân gây hại vượt qua rào cản, hệ thống miễn dịch tiếp tục sản xuất các tế bào bạch cầu, cũng như các hóa chất và protein khác để tấn công, phá hủy các yếu tố lạ có khả năng gây hại.
Hệ thống miễn dịch có khả năng nhận biết hàng triệu kháng nguyên khác nhau và sẽ hoạt động để loại bỏ hầu hết các yếu tố gây bệnh xâm nhập. Nếu hoạt động đúng cách, hệ thống phòng thủ phức tạp này sẽ ngăn chặn nhiều vấn đề sức khỏe, từ cảm lạnh đơn giản đến ung thư nguy hiểm.
Bạch cầu là tế bào rất quan trọng có khả năng giúp chống lại mầm bệnh.
2.2. Tạo kháng thể chống bệnh cũ tái phát
Con người được sinh ra với một hệ miễn dịch và đề kháng nhất định, nhưng hệ miễn dịch này sẽ trải qua quá trình cải thiện theo thời gian.
Khi trẻ em thường xuyên mắc các bệnh cảm cúm, hệ thống miễn dịch sẽ sản xuất “ngân hàng” kháng thể sau khi tiếp xúc lần đầu tiên với căn bệnh đó, từ đó phát triển khả năng chống lại chúng trong tương lai.
Quá trình đưa các mầm bệnh đã bị làm yếu vào cơ thể tạo điều kiện để hệ thống miễn dịch chiến thắng, tạo ra kháng thể và ngăn chặn tái phát bệnh, đó cũng chính là cơ chế hoạt động của vắc xin.
Tuy nhiên, khi con người già đi, hệ thống miễn dịch sẽ kém hiệu quả hơn. Suy giảm miễn dịch khiến cơ thể yếu dần và dễ mắc bệnh hơn.
- Tầm quan trọng của hệ miễn dịch
Khi hệ thống miễn dịch của cơ thể suy giảm, vi khuẩn, virus và độc tố có thể xâm nhập và gây ra một số căn bệnh.
Rối loạn miễn dịch cũng gây ra nhiều bệnh lý khác như:
– Các bệnh suy giảm miễn dịch bao gồm HIV/AIDS (hội chứng suy giảm miễn dịch ở người mắc phải) và suy giảm miễn dịch kết hợp nghiêm trọng SCID.
– Các bệnh tự miễn như tiểu đường ở trẻ vị thành niên, viêm khớp dạng thấp và thiếu máu.
Các bệnh suy giảm miễn dịch là do rối loạn miễn dịch
- Duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh
Thói quen sống lành mạnh có thể giúp cải thiện chức năng của hệ miễn dịch, cụ thể là:
4.1 Ăn uống lành mạnh
Dinh dưỡng cân đối giữ vai trò quan trọng trong quá trình giữ cho hệ miễn dịch và sức đề kháng hoạt động tốt. Rau củ, trái cây giàu vitamin C và chất chống oxy hóa cũng như tỏi và một số loại nấm có thể tăng cường sức đề kháng.
4.2 Tập thể dục
Luyện tập đều đặn không chỉ giúp cơ thể cảm thấy sảng khoái mà còn tăng cường hệ thống miễn dịch và sức đề kháng. Các hoạt động như đi bộ nhanh có thể kích thích tế bào bạch cầu hoạt động tốt hơn, giúp giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ, từ đó nâng cao khả năng miễn dịch.
4.3 Duy trì cân nặng hợp lý
Một yếu tố gây suy giảm chức năng của hệ miễn dịch là béo phì. Tình trạng béo phì làm thay đổi số lượng tế bào bạch cầu và các phản ứng miễn dịch qua trung gian tế bào. Vì vậy, duy trì cơ thể cân đối cũng là cách để cải thiện hệ miễn dịch.
Tỏi và các loại rau củ quả giàu dinh dưỡng giúp tăng cường sức khỏe
4.4 Ngủ đủ giấc
Giấc ngủ đầy đủ giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và suy yếu. Thiếu ngủ làm mất sức đề kháng và dễ mắc bệnh hơn. Có một giấc ngủ đù và sâu được xem như liều thuốc chữa bệnh cho cơ thể.
4.5 Kiểm soát căng thẳng
Cơ thể sẽ tiết ra hormone như cortisol và adrenaline khi căng thẳng sẽ khiến hệ miễn dịch suy yếu. Căng thẳng dài hạn tăng nguy cơ mắc bệnh, gồm cả các bệnh tim mạch và tăng huyết áp. Các bài tập thiền và yoga giúp giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống.
4.6 Tránh lạm dụng rượu và chất kích thích
Tuy uống rượu với lượng nhất định có thể đem lại lợi ích sức khoẻ nhưng lạm dụng rượu và chất kích thích sẽ làm hệ miễn dịch suy yếu, gây ức chế chức năng tế bào bạch cầu và giảm đề kháng.
4.7 Sống hạnh phúc
Một cuộc sống hạnh phúc và đầy đủ tình yêu thương thường đi đôi với sở hữu cơ thể khoẻ mạnh. Nghiên cứu cho thấy rằng, mức protein trong hệ thống miễn dịch – immunoglobulin A (IgA), có xu hướng tăng cao hơn ở người trưởng thành có quan hệ tình dục đều đặn và lành mạnh. Các mối quan hệ tốt giúp giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ, từ đó bảo vệ cơ thể khỏi các căn bệnh một cách tự nhiên.
Thiền giúp kiểm soát căng thẳng đồng thời nâng cao hệ miễn dịch giúp cơ thể khỏe mạnh, minh mẫn hơn
4.8 Tránh hút thuốc
Sử dụng thuốc lá là một trong các nguyên nhân tăng nguy cơ bị bệnh như viêm phổi, cảm cúm, viêm khớp dạng thấp,….
4.9 Tiêm chủng đầy đủ
Tiêm vắc-xin là một cách hỗ trợ hệ miễn dịch chống lại các tác nhân gây bệnh. Để bảo vệ sức khỏe, giảm thiểu các triệu chứng và biến chứng nguy hiểm do bệnh tật gây ra, cần tiêm phòng đầy đủ và đúng lịch.
Hệ thống miễn dịch thực hiện các phản ứng để bảo vệ cơ thể chống lại mầm bệnh. Mặc dù các rối loạn liên quan đến hệ miễn dịch thường khó ngăn chặn, nhưng một lối sống lành mạnh và sự hỗ trợ của bác sĩ có thể giúp xây dựng một hệ thống miễn dịch mạnh mẽ hơn.
VnaMedical-AI là công ty Công nghệ Y tế hàng đầu tại Việt Nam, được đầu tư bởi VNA JSC. Tại VnaMedical-AI, chúng tôi đang tạo nên một cuộc cách mạng trong chăm sóc sức khỏe với sức mạnh của Trí tuệ nhân tạo (AI).
– Kỹ thuật chuyên sâu: VnaMedical đã triển khai thành công nhiều kỹ thuật chuyên sâu, hiện đại giúp việc điều trị các vấn đề dinh dưỡng trong Nhi khoa cũng như ở người trưởng thành hiệu quả hơn. Đặc biệt là giải pháp trí tuệ nhân tạo VnaMedical-AI do VNA JSC phát triển, AI đã đạt tiêu chuẩn thực nghiệm lâm sàng Việt Nam và một số quốc gia mà VNA là đối tác phát triển như: Singapore, Mỹ, Nhật Bản…
– Quy tụ đội ngũ y bác sĩ về Nhi khoa, Dinh dưỡng: gồm các chuyên gia có trình độ chuyên môn cao (giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ), giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn. Các bác sĩ đều được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, có tâm – tầm, am hiểu tâm lý trẻ. Bên cạnh các bác sĩ chuyên khoa Nhi trong nước, khoa Nhi còn có sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài (Nhật Bản, Singapore, Úc, Mỹ) luôn tiên phong áp dụng những phác đồ điều trị mới nhất và hiệu quả nhất.
– Chăm sóc chuyên nghiệp: Ngoài việc thấu hiểu tâm lý trẻ, VnaMedical.com còn đặc biệt quan tâm đến việc phát triển ứng dụng công nghệ cao (AI, Cloud, Bigdata..) vào y tế với mong muốn nâng cao chất lượng điều trị và hiệu quả khám chữa bệnh.
Hãy thường xuyên truy cập website VnaMedical.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.
Nguồn tham khảo: Stanfordchildrens.org, Webmd .com, Kidshealth.org
