Người soạn: Thạc sỹ Hùng Lê
Tốt nghiệp thạc sỹ Dinh dưỡng tại Trường Đại học Y Hà Nội
Giảng viên, CEO & Co-Founder Công ty cổ phần công nghệ Trí tuệ Nhân tạo VNA (chủ quản VnaMedical.com)
Nếu không phát hiện và điều trị suy dinh dưỡng trẻ em kịp thời, căn bệnh này sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ, khiến trẻ chậm lớn, còi xương, dễ mắc bệnh… Điều ba mẹ cần làm là trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng để giúp trẻ hồi phục và phát triển bình thường.
Chăm sóc và điều trị suy dinh dưỡng trẻ em là vấn đề được nhiều cha mẹ quan tâm hiện nay
Suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ là gì?
Suy dinh dưỡng trẻ em là tình trạng cơ thể trẻ thiếu hụt năng lượng và các chất dinh dưỡng, từ đó làm ảnh hưởng đến quá trình sống, hoạt động và tăng trưởng bình thường của trẻ. Căn bệnh này đặc biệt phổ biến ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Tổ chức Y tế Thế giới (WOH) dự báo, trong năm 2020 số trẻ em suy dinh dưỡng tăng 14%, tương đương 6,7 triệu em bé.
Suy dinh dưỡng thường làm chậm tốc độ tăng trưởng của trẻ nhỏ đồng thời hạn chế khả năng hoạt động thể chất của trẻ. Suy dinh dưỡng ở mức độ nặng hơn có thể gây ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ, làm giảm sức đề kháng của trẻ.
Tìm hiểu nguyên nhân để chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng
Thạc sỹ Hùng Lê cho biết, có nhiều nguyên nhân dẫn đến suy dinh dưỡng ở trẻ em nhưng phần lớn đều xuất phát từ chế độ dinh dưỡng và cách chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng chưa hợp lý trong giai đoạn từ lúc người mẹ mang thai đến khi trẻ tròn 2 tuổi. Xác định chính xác nguyên nhân có thể giúp cha mẹ chọn lựa được phương pháp chăm sóc, điều trị suy dinh dưỡng trẻ em phù hợp.
Ba mẹ nên tìm hiểu nguy cơ suy dinh dưỡng ở trẻ trong các giai đoạn sau:
1. Giai đoạn mang thai
Một trong những cách chăm sóc trẻ sơ sinh suy dinh dưỡng bào thai là trong thời gian mang thai, người mẹ cần được bổ sung đầy đủ và cân bằng dinh dưỡng từ các nhóm chất (bột đường, béo, đạm, vitamin và khoáng chất). Dinh dưỡng của mẹ trong thai kỳ bị thiếu hụt hoặc mất cân đối giữa các nhóm chất chính là một trong những nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng bào thai bị suy dinh dưỡng, trẻ sinh non, thiếu cân và kéo dài cho đến khi trẻ sinh ra.
Để nhận biết trẻ sơ sinh bị suy dinh dưỡng, bạn có thể xem thêm bài viết: Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị suy dinh dưỡng
Phòng ngừa hay điều trị suy dinh dưỡng trẻ em nên bắt đầu ngay từ giai đoạn mang thai
2. Giai đoạn 6 tháng đầu
Trẻ nhỏ trong giai đoạn 6 tháng đầu nếu không được bú mẹ đủ thường có tỷ lệ suy dinh dưỡng cao. Trẻ được nuôi bằng sữa mẹ hoàn toàn trong giai đoạn này sẽ phát triển khỏe mạnh, ít mắc các bệnh nhiễm khuẩn như tiêu chảy, viêm hô hấp, thiếu sắt, thiếu máu,… Do đó, nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu là cách chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng hiệu quả.
Tuy nhiên, không ít trường hợp, chế độ ăn uống không khoa học sau khi sinh có thể khiến mẹ thiếu sữa, sữa mẹ thiếu chất… nên không đáp ứng được nhu cầu về dinh dưỡng để trẻ tăng trưởng. Mẹ có thể đến Nutrihome để được xét nghiệm thành phần dinh dưỡng trong sữa mẹ và được tư vấn chế độ ăn uống phù hợp để giúp sữa mẹ đạt chất lượng cao nhất.
3. Giai đoạn ăn dặm
Việc cho trẻ ăn dặm quá sớm hoặc quá muộn, ăn không đúng với nhu cầu theo độ tuổi, chế độ dinh dưỡng mất cân đối các nhóm chất (đạm, bột đường, béo), cách chế biến sai… cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển cả thể chất và trí não của trẻ, lâu dài gây suy dinh dưỡng ở trẻ.
Hướng dẫn mẹ cách chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng
Trong quá trình chăm sóc trẻ bị suy dinh dưỡng, cha mẹ nên chú ý đến những phương diện sau:
Vệ sinh ăn uống
Cha mẹ cần chú ý cho trẻ ăn chín, uống sôi, đặc biệt là khi trẻ bắt đầu bước vào giai đoạn ăn dặm. Thức ăn sau khi nấu xong nên cho trẻ ăn ngay, tránh để nguội quá 3 tiếng. Cha mẹ cần chọn lọc và chế biến nguồn thực phẩm sạch, an toàn, đảm bảo vệ sinh để phòng tránh một số bệnh lý như ngộ độc thức ăn, tiêu chảy,…
Vệ sinh cá nhân
Cha mẹ nên tập thói quen giữ gìn vệ sinh chân tay, răng miệng cho trẻ bằng cách tạo thói quen rửa tay, đánh răng cho trẻ. Khi tắm rửa cho trẻ, cha mẹ cần sử dụng nước sạch, nhiệt độ phù hợp, đồng thời tăng cường giữ ấm cho trẻ, tránh gió lùa để phòng chống cảm lạnh, viêm đường hô hấp. Ngoài ra, không để trẻ mút tay, đưa đồ chơi bẩn lên miệng, lê la trên mặt đất để tránh các bệnh giun sán.
Ba mẹ nên theo dõi cân nặng, chiều cao của trẻ để kịp thời định hướng và chọn cách chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng phù hợp
Vệ sinh môi trường
Cha mẹ cần chú ý thực hiện vệ sinh định kỳ môi trường sống của trẻ, bảo đảm cho trẻ ăn, ngủ, vui chơi tại những nơi thoáng mát, sáng sủa và sạch sẽ. Mọi đồ dùng và đồ chơi của trẻ cũng cần được làm sạch sẽ và giữ khô ráo.
Chăm sóc khi trẻ bị bệnh
Khi trẻ bị ốm, đặc biệt là khi mắc bệnh tiêu chảy, viêm đường hô hấp, cha mẹ trước tiên cần biết cách điều trị cơ bản tại nhà sau đó đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín. Bên cạnh điều trị bằng thuốc, cha mẹ cần chú ý đến chăm sóc nuôi dưỡng trẻ thích hợp để giúp trẻ khỏi bệnh và hồi phục nhanh chóng.
Các lưu ý quan trọng khi chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng
Khi bị suy dinh dưỡng, trẻ thường đi kèm các triệu chứng kén ăn, rối loạn tiêu hóa, sức đề kháng kém. Bởi vậy cha mẹ cần đặc biệt chú ý cách nuôi dưỡng, chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng để điều trị triệt để. Thay vì cho trẻ ăn lượng thực phẩm quá nhiều trong một bữa, cha mẹ nên chia thành nhiều bữa nhỏ, mỗi bữa một ít để cung cấp đủ năng lượng cần thiết cho trẻ, cụ thể như sau:
– Đối với trẻ 1 – 2 tuổi, bên cạnh việc cho trẻ bú sữa, mẹ cần cho bé ăn thêm 4 bữa/ ngày.
– Đối với trẻ 3 – 5 tuổi, trẻ thường cần ăn khoảng 5 đến 6 bữa/ ngày.
Chế độ dinh dưỡng khoa học là yêu cầu hàng đầu khi chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng
Trong chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng, cha mẹ cần cân bằng khoa học giữa các nhóm chất dinh dưỡng. Ngoài bột, cháo, cơm, cha mẹ cần cho trẻ ăn thêm thịt, cá, trứng, rau xanh, dầu mỡ và hoa quả chín. Việc ăn đa dạng món ăn cũng giúp trẻ ăn ngon miệng hơn, tránh tình trạng biếng ăn, chán ăn.
Dinh dưỡng là yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả điều trị suy dinh dưỡng trẻ em, bởi vậy các bậc phụ huynh luôn cần chú ý tới bữa ăn hàng ngày của trẻ để cung cấp đủ chất dinh dưỡng, năng lượng cho trẻ. Bên cạnh áp dụng giải pháp về dinh dưỡng để giúp trẻ cải thiện cân nặng, chiều cao, cha mẹ cần kết hợp giữa chế độ ăn uống cân đối, đủ chất và chế độ sinh hoạt, vận động, nghỉ ngơi khoa học. Cha mẹ có thể tham khảo và áp dụng một số cách sau để hỗ trợ trẻ thoát khỏi tình trạng suy dinh dưỡng thấp còi.
Tắm nắng cho trẻ
Tắm nắng có lợi đối với cơ thể của trẻ, đặc biệt là những trẻ suy dinh dưỡng thấp còi. Khi trẻ được 1 tuổi, mẹ nên cho bé tắm nắng đều đặn mỗi ngày. Bởi ánh nắng mặt trời có khả năng diệt khuẩn, chống viêm đồng thời cung cấp vitamin D3 giúp chuyển hóa canxi và phốt pho. Thời gian phù hợp để tắm nắng ngoài trời cho trẻ là từ 9h đến 15h, mỗi lần tắm từ 3-10 phút tuỳ nắng gắt hay yếu.
Massage cơ thể cho trẻ
Trẻ suy dinh dưỡng thường có hệ tuần hoàn kém nên cha mẹ có thể massage cơ thể cho trẻ mỗi ngày để giúp máu dễ dàng lưu thông hơn, từ đó kích thích các nhóm cơ phát triển. Bên cạnh đó, massage giúp sản sinh hormone melatonin (một loại hormone giảm đau tự nhiên) và insulin tốt cho hệ tiêu hóa, hỗ trợ bé ngủ ngon hơn và mau lớn. Khi xoa bóp, cha mẹ nên dùng lực tay nhẹ nhàng, tránh làm đau bé. Trong quá trình massage, cha mẹ cũng có thể giúp trẻ vận động tay chân nhẹ nhàng.
VnaMedical-AI là công ty Công nghệ Y tế hàng đầu tại Việt Nam, được đầu tư bởi VNA JSC. Tại VnaMedical-AI, chúng tôi đang tạo nên một cuộc cách mạng trong chăm sóc sức khỏe với sức mạnh của Trí tuệ nhân tạo (AI).
– Kỹ thuật chuyên sâu: VnaMedical đã triển khai thành công nhiều kỹ thuật chuyên sâu, hiện đại giúp việc điều trị các vấn đề dinh dưỡng trong Nhi khoa cũng như ở người trưởng thành hiệu quả hơn. Đặc biệt là giải pháp trí tuệ nhân tạo VnaMedical-AI do VNA JSC phát triển, AI đã đạt tiêu chuẩn thực nghiệm lâm sàng Việt Nam và một số quốc gia mà VNA là đối tác phát triển như: Singapore, Mỹ, Nhật Bản…
– Quy tụ đội ngũ y bác sĩ về Nhi khoa, Dinh dưỡng: gồm các chuyên gia có trình độ chuyên môn cao (giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ), giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn. Các bác sĩ đều được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, có tâm – tầm, am hiểu tâm lý trẻ. Bên cạnh các bác sĩ chuyên khoa Nhi trong nước, khoa Nhi còn có sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài (Nhật Bản, Singapore, Úc, Mỹ) luôn tiên phong áp dụng những phác đồ điều trị mới nhất và hiệu quả nhất.
– Chăm sóc chuyên nghiệp: Ngoài việc thấu hiểu tâm lý trẻ, VnaMedical.com còn đặc biệt quan tâm đến việc phát triển ứng dụng công nghệ cao (AI, Cloud, Bigdata..) vào y tế với mong muốn nâng cao chất lượng điều trị và hiệu quả khám chữa bệnh.
Hãy thường xuyên truy cập website VnaMedical.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.
