Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng ThS. Hùng Lê – Tốt nghiệp Thạc sỹ Dinh dưỡng tại Đại học Y Hà Nội, hiện là Giảng viên, CEO & Co-Founder Công ty CP công nghệ trí tuệ nhân tạo VNA (chủ quản của công ty TNHH dịch vụ y tế VnaMedical VnaMedical.com)
Dinh dưỡng đóng một vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe của con người. Một chế độ ăn uống không hợp lý có thể dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm, ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng cuộc sống. Vì vậy, việc hiểu rõ các bệnh lý liên quan đến dinh dưỡng và các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bạn duy trì sức khỏe một cách hiệu quả nhất. Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Có nhiều bệnh lý liên quan đến dinh dưỡng, vậy cách phòng ngừa như thế nào?
Phân loại các bệnh lý liên quan đến chế độ dinh dưỡng
Khi nhắc đến các bệnh lý liên quan đến dinh dưỡng, nhiều người thường nghĩ đến các vấn đề như còi xương, suy nhược hoặc béo phì. Tuy nhiên, thực tế có rất nhiều loại bệnh lý khác nhau, với sự đa dạng phong phú. Các bệnh lý dinh dưỡng hiện nay được phân thành hai nhóm chính: nhóm bệnh lý liên quan trực tiếp và nhóm bệnh lý liên quan gián tiếp.
Nhóm bệnh lý liên quan trực tiếp bao gồm các vấn đề như còi xương, thừa cân béo phì, táo bón, biếng ăn, suy dinh dưỡng. Nhóm bệnh lý liên quan gián tiếp bao gồm các bệnh như tim mạch, tiểu đường, các vấn đề về cơ xương khớp, huyết áp cao, và ung thư. Dinh dưỡng là yếu tố quyết định quan trọng trong sự phát triển và điều trị các bệnh lý này. Chính vì vậy, một chế độ ăn uống khoa học và hợp lý sẽ giúp bạn phòng ngừa và kiểm soát các bệnh lý hiệu quả hơn.
Các bệnh lý liên quan trực tiếp đến dinh dưỡng
Việc hiểu rõ các bệnh lý liên quan trực tiếp đến dinh dưỡng sẽ giúp bạn có thể điều chỉnh chế độ ăn uống một cách hợp lý, phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
1. Thiếu hụt vi khoáng và vitamin Thiếu vi khoáng và vitamin có thể ảnh hưởng đến mọi đối tượng, từ trẻ em đến người cao tuổi. Các vi khoáng cần thiết bao gồm Fe, Cu, Mg, K, Ca, I, Zn, cùng các vitamin quan trọng như A, B, K, E, D, C. Khi thiếu hụt những vi chất này, cơ thể có thể cảm thấy mệt mỏi, suy giảm sức đề kháng, dễ bị ốm vặt và trong một số trường hợp có thể dẫn đến suy giảm trí nhớ và chậm phát triển.
Cơ thể thiếu vi khoáng và vitamin dẫn đến suy giảm trí nhớ và chậm phát triển.
2. Suy dinh dưỡng và thiếu cân Suy dinh dưỡng thường do cơ thể thiếu hụt nghiêm trọng các dưỡng chất thiết yếu như đạm, chất béo và carbohydrate. Tình trạng này chủ yếu gặp phải ở trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt là các bé dưới 3 tuổi, và các khu vực có điều kiện sống khó khăn. Ngoài ra, thai nhi bị suy dinh dưỡng từ trong bụng mẹ do chế độ dinh dưỡng không hợp lý của mẹ cũng có nguy cơ cao bị suy dinh dưỡng sau khi sinh.
3. Biếng ăn Biếng ăn có thể được nhận diện qua ba khía cạnh: ăn không đủ lượng, không cảm thấy ngon miệng và thiếu sự hứng thú với bữa ăn. Điều này thường gặp ở trẻ nhỏ, nhưng người lớn cũng có thể gặp phải và biểu hiện có thể nghiêm trọng hơn. Nguyên nhân có thể là do chế độ ăn không phong phú, thiếu hấp dẫn, hay do thiếu hụt vi chất dinh dưỡng, nhiễm khuẩn, hay các vấn đề sức khỏe khác.
Chán ăn là một trong các bệnh lý liên quan đến dinh dưỡng
4. Táo bón Táo bón được đặc trưng bởi việc đi tiêu ít hơn ba lần mỗi tuần, phân cứng và có thể gây đau rát hoặc nứt kẽ hậu môn. Mặc dù không phải là một bệnh lý nguy hiểm, nhưng táo bón có thể làm giảm chức năng tiêu hóa và ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.
5. Loãng xương Một chế độ ăn thiếu canxi, magiê và vitamin D có thể gây loãng xương, khiến xương trở nên giòn và dễ gãy. Tuy nhiên, ngay cả khi cung cấp đầy đủ các vi chất dinh dưỡng, loãng xương vẫn có thể xảy ra nếu cơ thể có vấn đề về rối loạn chuyển hóa.
6. Thừa cân béo phì Béo phì xảy ra khi cơ thể tiếp nhận quá nhiều dưỡng chất, đặc biệt là chất béo và carbohydrate. Những người mắc bệnh béo phì phải đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như bệnh tim mạch, ngưng thở khi ngủ, huyết áp cao và nguy cơ mắc ung thư.
Tình trạng thừa cân là một trong những bệnh lý liên quan đến dinh dưỡng.
Các bệnh lý liên quan gián tiếp đến dinh dưỡng
Ngoài các bệnh lý trực tiếp, chế độ dinh dưỡng không hợp lý cũng có thể dẫn đến các bệnh lý gián tiếp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
1. Bệnh tim mạch Chế độ ăn uống giàu dầu mỡ, chất béo bão hòa, cùng thói quen tiêu thụ rượu bia và thuốc lá có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như xơ vữa động mạch, đột quỵ, nhồi máu cơ tim và huyết áp cao.
Tim mạch là bệnh lý liên quan đến dinh dưỡng
2. Ung thư Ung thư là kết quả của sự rối loạn phân bào trong cơ thể. Một số yếu tố dinh dưỡng có thể góp phần làm tăng nguy cơ ung thư, như tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, nướng thực phẩm trên than, và tiếp xúc với hóa chất độc hại.
3. Tiểu đường Đái tháo đường tuýp 2 có liên quan đến việc tiêu thụ quá nhiều đường và chất béo. Khi cơ thể không sản xuất đủ insulin, mức đường huyết tăng cao, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng, mù lòa và xơ vữa động mạch.
Tiểu đường là một trong các bệnh lý liên quan đến dinh dưỡng
Ngoài ra, chế độ ăn uống không khoa học cũng có thể dẫn đến các vấn đề như hen suyễn, suy thận, viêm phổi, viêm khớp, viêm da kích ứng, và xơ gan.
Dấu hiệu cảnh báo sự bất thường về dinh dưỡng
Nếu bạn gặp phải những dấu hiệu dưới đây, đây có thể là dấu hiệu của tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng:
- Dễ bị ốm và tốc độ tăng trưởng chậm (ở trẻ em).
- Cơ thể mệt mỏi, thiếu năng lượng trong các hoạt động hàng ngày.
- Viêm lợi (kèm chảy máu) và nhiệt miệng thường xuyên.
- Các vấn đề về tiêu hóa và hấp thụ kém.
- Tóc và móng tay khô, yếu, dễ gãy hoặc rụng.
- Cơ thể dễ bầm tím, dễ bị nhiễm trùng hoặc tổn thương da lâu lành.
- Triệu chứng trầm cảm hoặc rối loạn tâm thần.
Cách phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến dinh dưỡng
Để phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến dinh dưỡng, việc duy trì một chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh là rất quan trọng.
1. Chế độ ăn uống hợp lý Đảm bảo chế độ ăn đầy đủ các nhóm thực phẩm cần thiết như đạm, chất béo, carbohydrate, vitamin và khoáng chất. Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và protein chất lượng cao. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhiều dầu mỡ, đường và muối.
Chế độ ăn uống hợp lý giúp cơ thể phát triển khỏe mạnh.
2. Thói quen sinh hoạt lành mạnh Bên cạnh chế độ ăn uống hợp lý, việc duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh cũng rất quan trọng. Hãy tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng để bảo vệ sức khỏe.
3. Kiểm tra sức khỏe định kỳ Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề dinh dưỡng và có kế hoạch điều chỉnh kịp thời.
Bằng cách thực hiện những biện pháp này, bạn sẽ giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến dinh dưỡng và duy trì sức khỏe một cách tối ưu.
VnaMedical-AI là công ty Công nghệ Y tế hàng đầu tại Việt Nam, được đầu tư bởi VNA JSC. Tại VnaMedical-AI, chúng tôi đang tạo nên một cuộc cách mạng trong chăm sóc sức khỏe với sức mạnh của Trí tuệ nhân tạo (AI).
– Kỹ thuật chuyên sâu: VnaMedical đã triển khai thành công nhiều kỹ thuật chuyên sâu, hiện đại giúp việc điều trị các vấn đề dinh dưỡng trong Nhi khoa cũng như ở người trưởng thành hiệu quả hơn. Đặc biệt là giải pháp trí tuệ nhân tạo VnaMedical-AI do VNA JSC phát triển, AI đã đạt tiêu chuẩn thực nghiệm lâm sàng Việt Nam và một số quốc gia mà VNA là đối tác phát triển như: Singapore, Mỹ, Nhật Bản…
– Quy tụ đội ngũ y bác sĩ về Nhi khoa, Dinh dưỡng: gồm các chuyên gia có trình độ chuyên môn cao (giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ), giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn. Các bác sĩ đều được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, có tâm – tầm, am hiểu tâm lý trẻ. Bên cạnh các bác sĩ chuyên khoa Nhi trong nước, khoa Nhi còn có sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài (Nhật Bản, Singapore, Úc, Mỹ) luôn tiên phong áp dụng những phác đồ điều trị mới nhất và hiệu quả nhất.
– Chăm sóc chuyên nghiệp: Ngoài việc thấu hiểu tâm lý trẻ, VnaMedical.com còn đặc biệt quan tâm đến việc phát triển ứng dụng công nghệ cao (AI, Cloud, Bigdata..) vào y tế với mong muốn nâng cao chất lượng điều trị và hiệu quả khám chữa bệnh.
Hãy thường xuyên truy cập website VnaMedical.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.
